Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2012

42 Το στέγνωμα των καλουπιών και το φυσερό


  Το πλάσιμο των καλουπιών ολοκληρώθηκε. Μετά τα τοποθέτησαν έξω από το εργαστήρι, για όσο είχε ήλιο, και την άλλη μέρα θα τα έβαζαν δίπλα στη φωτιά, να στεγνώσουν σιγά σιγά στη μάζα τους.


  Από το πρωί ο βοηθός ξεκίνησε την φωτιά, με λεπτά κλαράκια στην αρχή, μετά πρόσθεσε τα πιο χοντρά ξύλα για να κάνει κάρβουνα. Κατά το μεσημέρι τοποθέτησαν τα καλούπια σε μικρή απόσταση γύρω από την φωτιά. Στην μία πλευρά της εστίας τοποθέτησαν τα δύο φυσερά, φτιαγμένα από κεραμικό κοίλο σκεύος σκεπασμένο με δέρμα*. Το δέρμα δεν ήταν τεντωμένο ώστε να σχηματίζει χαμηλό κώνο πάνω από το κεραμικό. Στην κορυφή του δέρματος ήταν δεμένη σφιχτά η άκρη ενός κλαριού. Τραβώντας ο τεχνίτης το κλαρί προς τα πάνω, γέμιζε το ασκό με αέρα και πιέζοντας το ρυθμικά προς τα κάτω τον φύσαγε μέσα από τον σωλήνα προς τη φωτιά και την δυνάμωνε.Τα φυσερά ήταν δύο, όταν το ένα γέμιζε αέρα το άλλο τον φύσαγε. Ο σωστός ρυθμός εκείνου που δούλευε στη φωτιά, ρύθμιζε τη δύναμη και την θερμοκρασία της .


*Preliminary results from an experimental study of perforated copper-smelting shaft furnaces from Chrysokamino (eastern Crete).M. Catapodis ,Oli Pryce and Y. Bassiakos.

Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 2012

41.Ο κηρός, υλικό για την δημιουργία των προτύπων.

Ο Αφηγητής επέστρεψε στο εργαστήριο του κάμπου για να παρακολουθήσει τους τεχνίτες που προετοίμαζαν το χυτήριο του αργύρου. Είχαν ετοιμάσει τον πηλό με το τριμμένο κάρβουνο και τα ξερά, λεπτοκομμένα άχυρα. Τον είχαν ζυμώσει καλά ώστε να μην έχει μέσα του εγκλωβισμένο αέρα και τον είχαν σκεπάσει με βρεγμένο ύφασμα για να μην στεγνώσει. Όταν ο αφηγητής έφτασε τους είδε να πλάθουν στα χέρια τους ένα μαλακό υλικό με κίτρινο-καφέ χρώμα, το οποίο έφτιαχναν σε λεπτά, μακρόστενα κορδόνια, διαφορετικού μήκους το κάθε ένα.
 Του εξήγησαν ότι το υλικό αυτό το έφτιαχναν οι μέλισσες στις φωλιές τους και το ονόμαζαν κηρό. Είχε πολλές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή των κατοίκων και μία από αυτές ήταν και η δημιουργία προτύπων για το χυτήριο.
 Τα κορδόνια από τον κηρό είτε τα άφηναν έτσι, είτε τα γύριζαν γύρω από το δάκτυλό τους και τα έκαναν κρίκους.




 Στη συνέχεια, έπαιρναν κομμάτια από τον δουλεμένο πηλό και έκτιζαν το κέρινο πρότυπο με τέτοιο τρόπο ώστε να καλύπτεται παντού από αυτόν. Τη  διαδικασία αυτή την επανέλαβαν σε άλλες δύο στρώσεις μέχρι να αποκτήσει το καλούπι πάχος και να αντέξει στη φωτιά. Στο πάνω μέρος του καλουπιού άφηναν ένα κωνικό στόμιο - άνοιγμα που θα  λειτουργούσε σαν αγωγός. Από εκεί θα έφευγε το λιωμένο κερί και στο επόμενο στάδιο θα χυνόταν μέσα του το ρευστό μέταλλο.


Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 2012

40 Το αποτέλεσμα της διαδικασίας

         Το φύλλο αλουμινίου ,το κλαρί του κέδρου και το χάλκινο σύρμα ,μεταμορφώθηκαν με τη βοήθεια της φωτιάς , των σφυριών ,των αμονιών και του αφηγητή σε ένα χρηστικό αντικείμενο.



Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2012

39.Επιστροφή για λίγο στον πραγματικό χρόνο

Ο Αφηγητής επέστρεψε για λίγο στον πραγματικό χρόνο για να περιγράψει σχεδιαστικά τα διάφορα κατασκευαστικά στάδια από τα οποία χρειάζεται να περάσει ένα αντικείμενο μέχρι να ολοκληρωθεί.

Στάδιο 1: Αρχίζει με τα υλικά του: ένα φύλλο αλουμινίου πάχους 3-4 mm, ένα ξερό κλαρί κέδρου και λίγο χοντρό χάλκινο σύρμα.

Στάδιο  2: Σφίγγει το μέταλλο με τσιμπίδα, γιατί είναι καυτό από την φωτιά και το κτυπά με βαρύ ξύλινο ή λαστιχένιο σφυρί, μέσα στην κοιλότητα ενός ξύλινου κορμού. Με αυτόν τον τρόπο δίνει στο μέταλλο ένα αρχικό, κοίλο σχήμα.


Στάδιο 3: Σφυρηλατεί το αντικείμενο, από την εξωτερική του επιφάνεια, πάνω σε μεταλλικά αμόνια ώστε να στρώσει τυχόν ανωμαλίες από τις αρχικές σφυριές και του δίνει το επιθυμητό σχήμα.


Στάδιο 4: Καθαρίζει το κλαρί του κέδρου, κόβει ότι δεν του χρειάζεται και το λειαίνει. Αποφασίζει για το τελικό σχήμα που θα δώσει στη λαβή, την κόβει και δημιουργεί την υποδοχή για να εφαρμόσουν καλά τα δύο κομμάτια. Έπειτα τα κολλά και ανοίγει την τρύπα για την καβίλια που θα τα σφίξει. Όταν η κόλλα στεγνώσει, δίνει στο ξύλο το επιθυμητό χρώμα και το σταθεροποιεί με φυσικά βερνίκια, κερί και λαδοκέρι.






Στάδιο 5: Το σχήμα και οι διαστάσεις της ξύλινης λαβής δίνουν και το τελικό σχήμα του αντικειμένου. Έτσι διαμορφώνει με τη σφυρηλάτηση το μέταλλο για να δεχτεί και να αγκαλιάσει το ξύλο.




 


Στάδιο 6: Από το χοντρό χάλκινο σύρμα φτιάχνει στη μέγκενη τις καβίλιες που θα χρησιμοποιηθούν για τη σύνδεση της λαβής με το μέταλλο .



Στάδιο 7: Τέλος μελετά την εφαρμογή του ξύλου πάνω στις θέσεις  που έχουν δημιουργηθεί στο μέταλλο και κάνει τις κατάλληλες διορθώσεις. Ολοκληρώνει το έργο του ενώνοντας τα δύο μέρη με τις καβίλιες. Η διαδικασία αυτή θέλει προσοχή για να μην τραυματιστεί το ξύλο ή το μέταλλο από τα κτυπήματα του σφυριού.





Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 2012

38 . Η πορεία προς τον οικισμό του κάμπου



 Περπάτησε και την επόμενη μέρα, επισκέφτηκε διάφορους μικρούς οικισμούς που ήταν στο δρόμο του .Την νύχτα την πέρασε κάτω από τ' άστρα, προστατευμένος μέσα στην εσοχή ενός βράχου.  Μακριά στον οικισμό, έβλεπε το αδύναμο φως από τις φωτιές που άναβαν το βράδυ. Την άλλη μέρα θα έφτανε εκεί.
   Πριν ακόμη φανεί ο ήλιος, πήρε το μονοπάτι του καινούργιου  προορισμού του. Φτάνοντας στα πρώτα χωράφια άκουσε έντονο βουητό και κατάλαβε ότι κάπου εκεί γύρω θα υπήρχε μελίσσι. Πράγματι, σε μια άκρη στην πλαγιά, πρόσεξε τα καλάθια τους και  τις μέλισσες να πετούν γύρω . Προσεκτικά, για να μην τις ενοχλήσει, άλλαξε  την πορεία του και μετά από λίγο έφτασε  στα πρώτα σπίτια. Έμαθε που ήταν τα εργαστήρια του μεταλλοτέχνη και του κεραμίστα και προχώρησε για να τους βρει. Γνώριζαν για την παρουσία του στο νησί και τον περίμεναν. Όταν έφτασε, βρήκε τους τεχνίτες να πλάθουν ένα μεγάλο κομμάτι πηλό, ανακατεμένο με λεπτά ξερά χόρτα και τριμμένα κάρβουνα.
   Άφησαν αυτοί για λίγο τη δουλειά και πήγαν να τον χαιρετίσουν. Μετά από σύντομη συζήτηση ξαναγύρισαν στον πηλό γιατί δεν έπρεπε να τους στεγνώσει. Όση ώρα δούλευαν του εξηγούσαν τη δουλειά που έκαναν.
  Ετοίμαζαν τον πηλό για να φτιάξουν καλούπια που θα χύτευαν μέσα τους άργυρο ,για να δημιουργήσουν κοσμήματα..




           


Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2012

37.Πορεία Δυτικά

  Ο αφηγητής άφησε για λίγο το ταξίδι στο χρόνο ,για να μελετήσει και να σχεδιάσει τη συνέχεια της πορείας του.Πήγε σε τόπους μακρινούς ,γνώρισε ενδιαφέροντες ανθρώπους,γέμισε από εμπειρίες καινούργιες,και ετοιμάζει τώρα τον ταξιδευτή για νέες διαδρομές.
  Τον βρήκε στο μικρό εργαστήριο ,στο βόρειο όρμο να μιλά με τους τεχνίτες και να ακούει της ιστορίες τους.Ήρθε ο καιρός να συνεχίσει την αναζήτησή του και να πάρει το μονοπάτι που πάει προς τη μεριά που χάνεται ο ήλιος..Του έχουν πει ότι υπάρχει μια πλούσια περιοχή  ,κατοικημένη από ανθρώπους που ζούν από την καλλιέργεια της γής και την εκτροφή των ζώων.
  Όπου υπάρχει πλούτος υπάρχουν και άνθρωποι που θέλουν να τον  δείχνουν .Έτσι στον τόπο αυτό αναπτύχθηκε ένα εργαστήριο που έφτιαχνε μικροαντικείμενα και κοσμήματα από άργυρο και χαλκό.
 O ταξιδευτής πέρασε από όλους τους ανθρώπους που γνώρισε στον όρμο, τους ευχαρίστησε για τις πολύτιμες γνώσεις που του επέτρεψαν να μοιραστεί μαζί τους και όταν ο ήλιος άρχισε να πέφτει, πήρε το μονοπάτι που θα τον οδηγούσε σε νέες εμπειρίες.



 

Τετάρτη 15 Αυγούστου 2012

36.Η συναρμολόγηση του πρίονος

Οι τρύπες ανοίχτηκαν ,όμως στην πίσω επιφάνεια του ελάσματος δημιουργήθηκε ένα περιχείλωμα( από το μέταλλο που πιέστηκε) και το αφαίρεσε ο τεχνίτης με την ακονόπετρα. Αν δεν το αφαιρούσε, η άκρη του ελάσματος  δεν θα χώραγε στη σχισμή που είχε δημιουργήσει ο ξυλουργός στην άκρη της ξύλινης λαβής.Η άκρη του , έπρεπε να σφηνώνει μέσα στη σχισμή της λαβής για να δουλεύει το εργαλείο σωστά. Έπειτα στις τρύπες, πέρασε ο τεχνίτης τους χάλκινους ήλους* (καρφιά) για να στηρίξει τη λαβή  που είχε ετοιμάσει ο ξυλουργός, πάνω στο έλασμα του πρίονος.




Αφού πέρασε τους" ήλους στήριξης "από τις τρύπες, γύρισε το εργαλείο ανάποδα και το ακούμπησε πάνω στο αμόνι. Πήρε ένα σφυρί που από τη μία μεριά η κεφαλή του ήταν ευθύγραμμη και λεπτή και η άλλη τετράγωνη αλλά ελαφρώς κυρτή. Με την λεπτή μεριά κτύπησε με προσοχή το τμήμα του "ήλου "που εξείχε από το ξύλο και το άπλωσε, έτσι ώστε να δημιουργήσει μια  κεφαλή. Με την άλλη άκρη  του σφυριού, έκανε την κεφαλή επίπεδη και την έσφιξε πάνω στο ξύλο δένοντας έτσι τα δύο μέρη. Την ίδια διαδικασία επανέλαβε και στον άλλο "ήλο". -Με αυτόν τον τρόπο-Έτσι έλασμα και ξύλινη λαβή έγιναν ένα και ολοκλήρωσαν τον πρίονα .




Η συνεργασία μεταλλουργού ξυλουργού και λιθοξόου ολοκληρώθηκε ,πραγματοποιώντας ένα νέο εργαλείο-τον πρίονα*- που θα βελτίωνε κατά πολύ τη δουλειά του ξυλουργού.

*Ήλος -καρφί .Ονομάζεται και καβίλια όταν χρησιμοποιείτε για να ενώσει δύο μέρη.

*(Κατά τη μυθολογία τον  πρίονα-το πριόνι-το ανακάλυψε ο Πέρδιξ ανιψιός του Δαίδαλου εμπνεόμενος από τα δόντια του φιδιού)

Τρίτη 7 Αυγούστου 2012

35. Το τοξωτό τρυπάνι του ξυλουργού.

Στην άκρη του εργαστηρίου ο ξυλουργός είχε ακουμπήσει κάτι μικρά ξύλα, μαζεμένα και τυλιγμένα με ένα δέρμα. Πήγε ως εκεί, τα πήρε, και λύνωντάς τα εξήγησε  στον ταξιδευτή πώς αυτά αποτελούν τα τμήματα ενός εργαλείου. Το ένα ήταν  ένα κλαδί σε σχήμα τόξου -που στα  άκρα του ήταν δεμένη χαλαρά μία χορδή-,το άλλο ένα ευθύγραμμο κλαρί- που στη μία του άκρη υπήρχε σχισμή για να σφίγγει την λίθινη ή  μεταλλική μύτη που ανοίγει τις τρύπες-, και μία ημισφαιρική ξύλινη κεφαλή -που στο κέντρο του επίπεδου μέρους της είχε ένα  βαθούλωμα-. Για να δείξει λοιπόν πώς δουλεύει, με μια κυκλική κίνηση έσφιξε  τη χορδή γύρω από το ευθύγραμμο ξύλο, ακούμπησε την άκρη του με την μύτη πάνω στο μέταλλο και ύστερα με το άλλο χέρι έπιασε την ξύλινη κεφαλή. Έβαλε την άλλη άκρη του ευθύγραμου ξύλου μέσα στο βαθούλωμα της ξύλινης κεφαλής, και την πίεσε προς τα κάτω. Κίνησε τότε, αργά στην αρχή, το τόξο μπρος -πίσω και η χορδή έστριβε το ευθύγραμμο ξύλο προς την μία και προς την άλλη κατεύθυνση. Παρατήρησε τότε ο ταξιδευτής πως με την τριβή στο μέταλλο δημιουργήθηκε ένα μικρό βαθούλωμα.





Λόγω του σχήματός του που έμοιαζε με τόξο πήρε και το εργαλείο αυτό το όνομά του: Τοξωτό τρυπάνι. Καθώς οι μεταλλικές ακμές των εργαλείων του ξυλουργού δεν τρύπαγαν εύκολα τα μέταλλα, ο μεταλλοτέχνης χρησιμοποιούσε ακμές από πολύ σκληρές πέτρες. Του τις είχε διαμορφώσει ο λιθοξόος( μια και ο ίδιος χρησιμοποιούσε παρόμοιες και τρυπούσε τις πέτρες που σκάλιζε). Προσπαθώντας ο ταξιδευτής να μάθει να χρησιμοποιεί αυτό το εργαλείο, έκανε  πολλές δοκιμές, όμως μόνο όταν είδε τον πεπειραμένο τεχνίτη να το δουλεύει , κατάλαβε την αξία και την αποτελεσματικότητα του εργαλείου.
Βάζοντας ο τεχνίτης  την μύτη του τρυπανιού στην εσοχή που είχε δημιουργήσει με το αιχμηρό   εργαλείο, άρχισε να δουλεύει το τρυπάνι με ρυθμό και σταθερότητα, μπρος - πίσω. Κατά διαστήματα έλεγχε την τρύπα που σχηματιζόταν και έβαζε λίγο νερό στην άκρη του τρυπανιού, καθώς είχε παρατηρήσει πως με αυτόν τον τρόπο τρυπούσε καλύτερα και πως η ακμή φθειρόταν λιγότερο.

            βιβλιογραφία: " EXPERIMENTS IN EGYPTIAN ARCHAEOLOGY " by  Denys A .Stocks


                                                 Σας ευχαριστώ που διαβάζετε τα άρθρα.







Παρασκευή 27 Ιουλίου 2012

34.Ηκατασκευή του πρίονος

Ακούμπησαν το χαραγμένο έλασμα πάνω στο αμόνι και /χρησιμοποιώντας την σμίλη κοπής και το σφυρί ,άρχισαν να κόβουν ένα-ένα τα δόντια ,αντιμετωπίζοντας τις ίδιες,  δυσκολίες με πριν. Η κοπή και σε αυτήν την περίπτωση έγινε σταδιακά . Πρακτικά, δεν υπήρχε η δυνατότητα  να κοπή το μέταλλο σε όλο του το πάχος με ένα κτύπημα.




Η σμίλη κοπής δεν έκοβε καθαρά το μέταλλο και άφηνε πολλές ατέλειες, τις οποίες διόρθωνε χρησιμοποιώντας τις (ήδη)διαμορφωμένες (από πριν)  ακονόπετρες  .Έτσι με αυτόν τον τρόπο ένα- ένα τα δόντια διορθώθηκαν και ακονίστηκαν .Στην συνέχεια έπρεπε να ανοιχτούν οι τρύπες στις οποίες θα στηριζόταν η λαβή.Ο τεχνίτης τότε  έφερε ένα εργαλείο με χοντρή ξύλινη λαβή  Στο κάτω άκρο του είχε σφηνωμένο και δεμένο γερά ,ένα κοφτερό κομμάτι μετάλλου με τριγωνική ακμή, που έμοιαζε με μύτη ξίφους. Ακόνισε με την ακονόπετρα τις ακμές της μύτης του μετάλλου ,έσφιξε το εργαλείο στο χέρι του ,το κάρφωσε στο κέντρο του σημαδεμένου κύκλου για να είναι σταθερό και με κινήσεις του χεριού του δεξιόστροφα και αριστερόστροφα έκανε ένα βαθύ σημάδι στο μέταλλο.Ο τεχνίτης τότε  εξήγησε( στον ταξιδευτή) ότι αν το μέταλλο  ήταν λεπτότερο θα μπορούσε να το τρυπήσει με αυτόν τον τρόπο ,αλλά τώρα απλά σημάδευε βαθιά το κέντρο του κύκλου, για να ανοίξει μετέπειτα την τρύπα με ένα εργαλείο που χρησιμοποιούσε και ο ξυλουργός( για να ανοίγει τρύπες στα ξύλα).

                                                    Ευχαριστώ που  διαβάζετε τα άρθρα

Σάββατο 21 Ιουλίου 2012

33. Ο σχεδιασμός του εργαλείου

Μόλις το μέταλλο σκλήρυνε από τη σφυρηλάτηση, το έριχνε ο βοηθός στη φωτιά που βρισκόταν δίπλα του, για να το ξαναμαλακώσει. Σιγά σιγά ,μέσα στη φωτιά το μέταλλο άλλαζε χρώματα, μέχρι που αποκτούσε  ένα πορτοκαλοκόκκινο χρώμα με λάμψη. Τότε το έπιανε με μια μεγάλη μεταλλική λαβίδα, το ακουμπούσε για λίγο στην άμμο δίπλα του και μετά το έριχνε μέσα σε ένα μεγάλο κεραμικό σκεύος που περιείχε νερό, για να το κρυώσει. Αυτή η διαδικασία επαναλήφθηκε πολλές φορές, μέχρι να φτάσει το μέταλλο στο επιθυμητό πάχος. Στο τελευταίο στάδιο σφυρηλάτησης το έλασμα δεν ξαναπυρώθηκε, ώστε να παραμείνει σκληρό.
Mετά το παρέλαβαν ο μεταλλοτέχνης με τον ξυλουργό για να το μετρήσουν και να το σχεδιάσουν. Σημάδεψαν το περίγραμμα και έκοψαν το μέταλλο που περίσσευε, με σμίλη κοπής και σφυρί.*





Η διαδικασία κοπής ήταν και αυτή επαναλαμβανόμενη και αυτό γιατί η σμίλη κοπής ήταν λίγο  σκληρότερη από το έλασμα και η ακμή της χάλαγε συχνά. Την επιδιόρθωναν στην ακονόπετρα,*  ξανασφυρηλατούσαν την ακμή της και συνέχιζαν. Όταν ολοκληρώθηκε η κοπή, πάλι με την ακονόπετρα ίσιωσαν τα εξογκώματα που δημιουργήθηκαν στην περίμετρο του ελάσματος. Είχαν στα χέρια τους πλέον καθαρό το σχήμα του εργαλείου. Χάραξαν πρώτα τους δύο κύκλους, εκεί που θα άνοιγαν τις τρύπες για να συνδεθεί η ξύλινη λαβή με το έλασμα και στη συνέχεια σχεδίασαν με προσοχή ένα ένα τα δόντια κοπής στη μία πλευρά του ελάσματος.



* " ΜΥΚΗΝΑΪΚΆ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΞΥΛΟΥΡΓΙΚΉΣ  - Η ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΙΟΝΟΣ"
  Ελένη Μαραγκουδάκη,  Π. Κάββουρας

     *Ακονόπετρα: Γνωστή και  ως Ναξία Λίθος η θήγανον. Σκληρές πέτρες που τις χρησιμοποιούσαν για ίσιωμα η λείανση  επιφανειών από πιο μαλακά υλικά. Διαμόρφωναν το σχήμα τους τρίβοντάς τες με άλλες πέτρες σκληρότερες.













Τετάρτη 4 Ιουλίου 2012

32.Η προετοιμασία για την κατασκευή του πρίονος



Όση ώρα παρακολουθούσε τον τεχνίτη να φτιάχνει το καλούπι, στην άλλη άκρη του εργαστηρίου, ένας βοηθός, σφυρηλατούσε μια χοντρή ταινία μετάλλου πάνω στο αμόνι.Δίπλα του καθόταν ο ξυλουργός και τον παρακολουθούσε.Κατά διαστήματα διέκοπτε την σφυρηλάτηση και έλεγχε το πάχος της ταινίας






.Ο τεχνίτης εξήγησε στον ταξιδευτή ότι το έλασμα αυτό είχε χυτευτή σε απλή λίθινη μήτρα  με καπάκι To μέταλλο ήταν σκληρό κρατέρωμα για να είναι κοφτερό στις ακμές.Το αρχικό πάχος ήταν 3-4 mm και το σχήμα του μακρύ παραλληλόγραμμο.Προοριζόταν για την κατασκευή ενός εργαλείου που θα είχε τη δυνατότητα να κόβει ξύλα,με τα μικρά δόντια που θα έφτιαχναν στη μία του πλευρά.Τους το είχε περιγράψει ένας ταξιδευτής που ερχόταν από μακρινά ταξίδια και έμεινε για κάποιο χρόνο στο νησί.  Από τα παλαιότερα χρόνια ήταν γνωστό στα μέρη τους ένα  εργαλείο για το κόψιμο κυρίως χόρτων και ήταν φτιαγμένο από λεπίδες οψιανού σφηνωμένες στο εσωτερικό ενός χοντρού κλαριού.






Δευτέρα 2 Ιουλίου 2012

31.Επαναφορά στον ιστορικό χρόνο,Νάξος

O ταξιδευτής ξαναγύρισε στο εργαστήρι της Νάξου και με το πρώτο φως της ημέρας κάθισε μαζί με τον τεχνίτη για να δει τη δουλειά του και να καταλάβει όσα έχει ακούσει γι αυτόν. Ξεκίνησαν με τη δημιουργία διπλού καλουπιού από πηλό.Έφτιαξε ενα μεγάλο κομμάτι από καλοδουλεμένο πηλό,ίσιωσε την πάνω του επιφάνεια και πίεσε πάνω της το ξύλινο καλούπι, με τον πυρήνα του στειλεού μαζί.Από μια μερηά του εργαστηρίου έφερε μέσα σε ένα δοχείο στεγνή σκόνη άμμου και την έριξε πάνω στον πηλό για να μην κολλήσει με το άλλο κομμάτι που θα πιεστεί απο πάνω.
Στη συνέχεια ενας βοηθός ετοίμασε to άλλο κομμάτι πηλού λίγο μεγαλύτερο από το πρώτο,το ίσιωσε από τη μια πλευρά και το πίεσε με προσοχή πάνω στο πρώτο.Οταν τα δύο κομμάτια πηλού ενώθηκαν, συγκέντρωσε την πίεση στο κέντρο για να διαβάσει ο πηλός καλά και το άλλο μισό του μοντέλου.Ετσι όπως ήταν ενωμένα τα δύο μέρη τα γύρισε ανάποδα και αφαίρεσε τον πηλό που περίσευε .




Σημάδεψε με αιχμηρό εργαλείο γυρω γύρω τον πηλό ,έτσι ώστε όταν θα εχρησιμοποιήτο για να χυτευτή μέσα του το μέταλο, τα δύο τμήματα θα έπρεπε να ταιρίάζουν ακριβώς στις γραμμές.Με ένα λεπτό εγχειρίδιο άνοιξε τήν τρύπα σε σχήμα κώνου, για να χύνεται το λιωμένο μέταλο στο καλούπι.Όλα ήταν έτοιμα, αφησε το καλούπι σε μία άκρη για να στεγνώση για μερικές μέρες και μετά θα το έπερνε ο κεραμίστας για να το ψήσει με ιδιαίτερο τρόπο λόγω του πάχους του.
Πρίν το ψήσει ,ο κεραμίστας θα άνοιγε με προσοχή το καλούπι και θα έβγαζε από μέσα το μοντέλο.






Τρίτη 19 Ιουνίου 2012

30.Πάνω στα ερείπια της μυθικής πόλης Ευρυνόη.





Το χωριό Πολυθέα είναι κτισμένο πάνω στα ερείπια της μυθικής πόλης Ευρυνόη,που κατά την μυθολογία την κατοικούσαν  άνθρωποι σοφοί και δημιουργικοί, προστατευόμενοι της θεάς Αθηνάς. Καλύπτει το ΝΑ μέρος της λίμνης και φθάνει μέχρι το παλαιό δρυοδάσος, που όπως λένε οι γιαγιάδες στις ιστορίες τους  προέρχεται από τα χρόνια των δράκων.Από το χωριό φεύγουν δυο μονοπάτια, το ένα  οδηγεί στο  ξέφωτο που βρίσκεται το μικρό ξωκκλήσι  και  το άλλο περνά  από τα ριζά του χωριού και συναντά  το παλιό λιθόστρωτο.




Ανηφορίζει μέσα από το πυκνό δρυοδάσος και ξεχασμένο από το χρόνο χάνεται κάτω από τα στρώματα των φύλλων και τα πεσμένα κλαριά .Στο τέλος της πλαγιάς ,το φως του ήλιου  είναι τόσο δυνατό που διαλύει τα σχήματα και ενώνει γη και ουρανό ,μαθητές και δασκάλους!!!





Εδώ η ιστόρηση ολοκληρώθηκε, τα παιδιά βλέποντας τη ζωγραφιά μπορεί να ονειρεύονται αυτό που δεν μπορούν να ζήσουν και η δάσκαλοι να φωτίζονται για να μπορούν να συνεχίζουν.
Ευχαριστώ για το χρόνο σας.






Τετάρτη 13 Ιουνίου 2012

29.Η πηγή της Γνώσης και η Πολυθέα

Η θέα από το σπιτάκι της  λίμνης χαρίζει στον οδοιπόρο ομορφιά και γαλήνη.
Το μονοπάτι προς το χωριό περνά από την πηγή Γνώση.Χρόνια καθισμένη στη ρίζα του πλατάνου ,δροσίζει τους διαβάτες και ακούει τις ιστορίες τους.




Παρασκευή 8 Ιουνίου 2012

Τρίτη 5 Ιουνίου 2012

27.Η διαδρομή γίνεται ανηφορική

Το μονοπάτι αφήνει πίσω του τα ανθισμένα λιβάδια περνά μέσα από ελαιώνες και ανηφορίζει .Το τοπίο αλλάζει, το πράσινο δίνει τη θέση του στις ώχρες και τα λαδιά ενώ τα  επιβλητικά βράχια υψώνονται προς τον ουρανό.







Σάββατο 2 Ιουνίου 2012

26.H ιστόρηση αναμνήσεων πάνω σε ένα τοίχο.

Μετά τις ιστορίες των παλιών ας δούμε και μια σύγχρονη αφήγηση, μια σημερινή διαδρομή.

...μια φορά και ένα καιρό,πριν ένα χρόνο περίπου, συζητήσαμε με τη Βασιλική τι θάθελε να αφήσουμε στο σχολείο όταν τελειώσει.Ένα μικρό ευχαριστώ, δείγμα ευγνωμοσύνης προς τους δασκάλους και το σχολείο που μας φιλοξένησε αυτά τα 6 σημαντικά χρόνια της ζωής μας.Πρότεινε μια ζωγραφιά στον τοίχο του σχολείου.Η ιδέα άρεσε στο σχολείο ,έγινε η προετοιμασία του τοίχου και το έργο άρχισε τον Οκτώβριο του 2011,εννέα μήνες περίπου πριν.Αυτό που είχε πράγματι ενδιαφέρον ήταν ότι τα παιδιά παρακολουθούσαν όλη τη διαδικασία,από τη σχεδίαση ,την αφήγηση έως και την ολοκλήρωση.
  Υπήρχαν 'ομως φορές που ήθελα ησυχία και δούλευα όταν το σχολείο ήταν κλειστό.
Είχα στη διάθεσή μου ένα τοίχο 50 τ.μ. περίπου στο πλάι της σκάλας που ανεβαίνει πάνω, συν τα πλατώματα.Το θέμα θα ξεκίναγε από το ισόγειο και θα ιστορούσε μία όμορφη ανοιξιάτικη μέρα σε ένα ανθισμένο αγρό, δίπλα σε δροσερό ποταμάκι.
  Η αφήγηση ξεκίνησε αχνά και τελείωσε αφομοιωμένη από το φως (,πραγματικό η αισθαντικό), μετά 9 μήνες δουλειάς.










Κυριακή 27 Μαΐου 2012

25 .Γύρω από την εστία

Οι δουλειές της μέρας είχαν τελειώσει όταν τα πρώτα αστέρια φάνηκαν στον ουρανό και οι βοηθοί τακτοποίησαν το χώρο γύρω από τη φωτιά για να κάτσουν και να  κουβεντιάσουν. Ο ταξιδευτής τους εξήγησε το λόγο για τον οποίο βρισκόταν εκεί και ζήτησε από τον τεχνίτη να διηγηθεί ιστορίες του τόπου, παλιές αλλά και καθημερινές, από την ζωή στα εργαστήρια του όρμου.
 Έτσι λοιπόν μίλησε για τη συνεργασία του με τον κεραμίστα, που τον βοηθούσε να φτιάξει και να ψήσει στο καμίνι του τα διπλά καλούπια, για τον λιθοξόο που του σκάλιζε ανοιχτές μήτρες στην πέτρα, αλλά και για τις απαιτήσεις του για σκληρότερα και πιο αιχμηρά καλέμια. Τέλος για τον ξυλουργό που έφτιαχναν μαζί λαβές και στειλεούς για εγχειρίδια και εργαλεία. Επίσης αναφέρθηκε στους ταξιδευτές που πέρναγαν από το νησί και τους μετέδιδαν γνώσεις που αποκτούσαν σε άλλους τόπους, μακρινούς.
  Η φωτιά στην εστία πια αργόσβηνε, ο πολικός αστέρας έλαμπε στο βορινό ουρανό και ο αφηγητής πρότεινε στον φιλοξενούμενό του να διανυκτερεύσει μαζί τους και να  του δείξει την μέρα που  ερχόταν τα καλούπια του και το  νέο εργαλείο που είχαν ξεκινήσει να φτιάχνουν μαζί με τον ξυλουργό.

Παρασκευή 11 Μαΐου 2012

24.Το εργαστήρι του όρμου

Ήταν λίγο πριν τη δύση του ήλιου, όταν ο ταξιδευτής άρχισε να βαδίζει το πάνω μονοπάτι του οικισμού που οδηγούσε στο εργαστήριο του μεταλλουργού. Μετά από μικρή πορεία έφτασε στο εργαστήρι. Το  τελευταίο φως της μέρας έμπαινε από το μικρό δυτικό παράθυρο, φωτίζοντας αχνά το εσωτερικό του. Ήταν λίγο χωμένο στο χώμα για να έχει προστασία από τους δυνατούς βοριάδες. Κτισμένο από πελεκημένες πέτρες, είχε στέγη που σχηματιζόταν πάνω σε χοντρούς κορμούς δένδρων. Τα ξύλα είχαν από πάνω τους ένα παχύ στρώμα από  ξερό χώμα και χόρτα. O χώρος της φωτιάς βρισκόταν μπροστά και λίγο πιο έξω από το εργαστήρι. Μεγάλες πέτρες, τοποθετημένες η μία πάνω στην άλλη, σχημάτιζαν ένα κύκλο και σε κάποια κενά στη βάση του ήταν τοποθετημένα τα κεραμικά επιστόμια των φυσερών. Στον γύρω χώρο υπήρχαν σκόρπια καλούπια, μονά, διπλά ,κεραμικά και λίθινα αλλά και χυτευμένα εργαλεία και εγχειρίδια. Κοντά σχετικά στη φωτιά υπήρχαν, ένας μικρός, μεταλλικός, όγκος σε σχήμα παραλληλόγραμμης πέτρας και μία μεγάλη επίπεδη στο πάνω της μέρος πέτρα, που χρησίμευαν για αμόνια. Πάνω στην πέτρα ήταν ακουμπισμένο ένα βαρύ σφυρί, με χάλκινη κεφαλή και στηριγμένα στο πλάι, χυτευμένα εγχειρίδια και σμίλες που χρειάζονταν σφυρηλάτηση.


Τρίτη 24 Απριλίου 2012

23.To μονοπάτι προς το βόρειο όρμο

Το επόμενο πρωί ,ο ταξιδευτής άφησε το εργαστήρι που βρισκόταν κοντά στη σπηλιά του Ζα και κατευθύνθηκε βόρεια προς ένα όρμο που σχηματιζόταν από την κοίτη  ποταμού.;Ήξερε  ότι εκεί υπήρχαν τεχνίτες που δούλευαν την πέτρα, τον πηλό και ένα εργαστήριο που κατασκεύαζε τα εργαλεία τους . Οι συνθήκες που είχαν δημιουργηθεί από την συνεύρεση τεχνιτών διαφόρων ειδικοτήτων βοήθησαν τους μεταλλουργούς να εξελίσσονται και να εφαρμόζουν βελτιωμένες μεθόδους  κατασκευής εργαλείων . Το εργαστήρι του μεταλλουργού βρισκόταν σε ένα μικρό ύψωμα πάνω από τον οικισμό Ο ταξιδευτής ήθελε να γνωρίσει   τον πρωτομάστορα, που είχε τη φήμη του πολυμήχανου και  ικανού, με οικογενειακή εμπειρία στην τέχνη του.Είχε ακουστεί ότι για τη χύτευση του χαλκού χρησιμοποιούσε καλούπια φτιαγμένα άλλα από πηλό και άλλα από πέτρα ,τεχνικές που έμαθε από τον κεραμίστα και τον λιθοξόο.Εκτός όμως από εργαλεία έφτιαχνε και εγχειρίδια .


Σάββατο 21 Απριλίου 2012

22.Η Eπεξεργασία του εργαλείου μετά τη χύτευση.

Αν και κόντευε μεσημέρι, το εργαστήρι ήταν ακόμη στη σκιά του όρους Ζα. Η φωτιά στο καμίνι άρχισε πιά να σβήνει αλλά η ζέστη εξακολουθούσε να είναι αποπνικτική. Ο τεχνίτης άφησε το χυτευμένο μέταλλο στην άμμο έως ότου να κρυώσει εντελώς. Μετά, καθώς χώρισε τα δύο  καλούπια, η άμμος διαλύθηκε και εμφανίστηκε το χυτευμένο εργαλείο με τον αγωγό να εξέχει  και τις διάφορες ατέλειες που δημιουργούνται από τη χύτευση




 


Καθάρισε το χυτευμένο πέλεκυ από την άμμο ώστε να δει καθαρά τις ατέλειες που προκλήθηκαν κατά τη χύτευση. Πρώτο του μέλημα ήταν να κόψει τον αγωγό και μετά τα περισσεύματα του μετάλλου. Τοποθέτησε το μέταλλο πάνω στο  αμόνι έτσι ώστε ο αγωγός να ακουμπά πάνω του  και χρησιμοποιώντας ένα καλέμι κοπής από σκληρό κράμα και ένα βαρύ σφυρί κατάφερε να τον  κόψει. Στη συνέχεια έκοψε και τα περισσεύματα. Αυτό που έμενε ακόμη ήταν η εξομάλυνση της επιφάνειας. Με τη βοήθεια μιας μεγάλης ακονόπετρας έτριψε και εξομάλυνε  την επιφάνεια, προετοιμάζοντας το μέταλλο για την τελική επεξεργασία, που ήταν η σφυρηλάτηση.





Χρησιμοποίησε ένα μεταλλικό σφυρί με ελαφρά κυρτή κεφαλή και σφυρηλάτησε τις ακμές για να γίνουν κοφτερές και σκληρές.



Δευτέρα 16 Απριλίου 2012

21.Η χύτευση του λιωμένου κρατερώματος


Εντωμεταξύ, οι βοηθοί  δυνάμωσαν τη φωτιά στο καμίνι χρησιμοποιώντας τα φυσερά ώστε να λυώσει το κρατέρωμα μέσα στο χωνευτήρι*. Η επιφάνεια του λιωμένου μετάλλου έδειχνε βρώμικη από τα διάφορα οξείδια που επέπλεαν. Ο τεχνίτης με ένα κάρβουνο την καθάρισε και φάνηκε η ελαφρά κυρτή και λαμπερή υγρή μάζα. Ήταν κατάλληλη η στιγμή για την χύτευση.








Έβγαλε από το νερό την ξύλινη  λαβή (στειλεό) που χρησίμευε στο να βγάζει το χωνευτήρι με το λιωμένο μέταλλο από τη φωτιά και να το χύνει μέσα στο καλούπι. Την σφήνωσε γρήγορα  στην υποδοχή του χωνευτηριού, το έβγαλε με προσοχή από τη φωτιά και με σίγουρες κινήσεις έχυσε αργά το λιωμένο κρατέρωμα μέσα από τον αγωγό στο καλούπι. Αν το λιωμένο μέταλλο έπεφτε στα τοιχώματα του αγωγού θα μπορούσε να καταστρέψει το καλούπι γιατί θα υποχωρούσε μέρος της άμμου μέσα του. Η χύτευση απαιτούσε επιδέξιους χειρισμούς και εμπειρία.





*Χωνευτήρι: κεραμικό κυρίως σκεύος που μέσα του έλιωναν τα μέταλλα. Για να αντέχει σε ψηλές θερμοκρασίες ανακάτευαν μέσα στον πηλό τριμμένο κάρβουνο, ψηλή άμμο ή τριμμένα ανθεκτικά στη φωτιά πετρώματα. Έπλαθαν καλά το μείγμα, του έδιναν το σχήμα που ήθελαν, το άφηναν να στεγνώσει καλά και μετά το έψηναν με συγκεκριμένο τρόπο και έτσι αποκτούσε ανθεκτικότητα.
.Κάθε χωνευτήρι έλιωνε μέταλλα δύο με τρεις φορές. Μετά παρουσίαζε ρωγμές και αχρηστευόταν.

Τετάρτη 11 Απριλίου 2012

20.Η ώρα της αλήθειας-το άνοιγμα του καλουπιού

Το άνοιγμα του καλουπιού ήταν η μαγική στιγμή. Έπρεπε να γίνει με προσοχή, χωρίς να χαλάσει το  αποτύπωμα που άφηνε το μοντέλο στην άμμο. Ο τεχνίτης με σταθερές κινήσεις σήκωσε αργά το πάνω πλαίσιο (με την άμμο σφηνωμένη στο εσωτερικό του) και το ακούμπησε ανάποδα δίπλα. Μικρές ακρούλες άμμου στην περίμετρο του καλουπιού είχαν αποκοπεί, κατάφερε όμως να τις συμπληρώσει. Αν δεν διορθώνονταν, θα έπρεπε να επαναλάβει τη διαδικασία από την αρχή.
  Στη συνέχεια κτύπησε ελαφρά το μοντέλο, ώστε να ξεκολλήσει από την άμμο και με προσοχή το έβγαλε από την εσοχή.


 
 .

    Έκανε μερικές διορθώσεις στις άκρες του αποτυπώματος και προχώρησε στο πάνω πλαίσιο. Χρησιμοποιώντας  ένα μικρό χάλκινο εργαλείο, άνοιξε μια τρύπα στην άμμο, λίγο πιό δίπλα από τη μέση του καλουπιού. Έτσι δημιούργησε τον αγωγό μέσω του οποίου θα έχυνε μέσα στο καλούπι  το λιωμένο μέταλλο κατά τη διαδικασία της χύτευσης.





Έπειτα έβγαλε τον πυρήνα από την τρύπα του μοντέλου και τον τοποθέτησε με προσοχή μέσα στο αποτύπωμα που είχε αφήσει πάνω στην άμμο. Η διαδικασία είχε σχεδόν ολοκληρωθεί. Σήκωσε προσεκτικά το πάνω πλαίσιο και το εφάρμοσε αργά πάνω στο κάτω. Το καλούπι ήταν πλέον έτοιμο για να χυτευθεί μέσα του το μέταλλο.




Κυριακή 8 Απριλίου 2012

19.Το πάτημα του πρωτότυπου στην άμμο


Λίγο μετά το χάραμα, με την ομίχλη να μαλακώνει τα περιγράμματα του τοπίου, οι βοηθοί ξεκίνησαν το άναμμα της φωτιάς στο καμίνι και ο τεχνίτης έπιασε δουλειά στην σκιερή άκρη της καλύβας. Ήταν το μέρος που φύλαγαν την άμμο και έπρεπε να μην το βλέπει ήλιος ώστε να κρατιέται η άμμος νωπή. Με αυτή γέμιζε τα ξύλινα πλαίσια. Το κάτω πλαίσιο ήταν ένα τετράγωνο φτιαγμένο από ξύλινα σανίδια και το πάνω είχε ακριβώς το ίδιο μέγεθος και σχήμα με μόνη διαφορά τα τέσσερα κάθετα ξυλάκια στις γωνίες, τους οδηγούς. Χρησίμευαν για να κλείνει το καλούπι πάντα στην ίδια θέση και έτσι τα δύο μισά του μοντέλου συνέπιπταν στα περιγράμματα τους. Ο τεχνίτης ακούμπησε το κάτω πλαίσιο σε μία καλά ισιωμένη μεγάλη πλάκα και το γέμισε ως πάνω με την νωπή άμμο, πατώντας την καλά με τα χέρια του για να πάει παντού. Με ένα σανίδι ίσιωσε καλά την επιφάνειά της, έτσι ώστε να έρθει πρόσωπο με το πάνω μέρος του πλαισίου.


Μετά τοποθέτησε τον πυρήνα στην τρύπα του μοντέλου του πέλεκυ και τα πίεσε μέσα στην νωπή άμμο ως την μέση τους. Πάνω από την επιφάνεια της άμμου φαινόταν ακριβώς το μισό του πρωτότυπου και ο μισός πυρήνας. Έριξε τότε λίγη στεγνή άμμο πάνω στη νωπή ώστε να μην κολλήσει με την άμμο του πάνω πλαισίου όταν θα εφάπτονταν τα δύο μέρη, ( για να  τυπωθεί και το άλλο μισό).



Εφάρμοσε με προσοχή το  πάνω πλαίσιο στο κάτω, έτσι ώστε οι τέσσερις οδηγοί να ακινητοποιήσουν τα δύο μέρη. Έπειτα άρχισε να ρίχνει μέσα στο πάνω πλαίσιο νωπή άμμο με προσοχή, ώστε να μην κουνηθεί το μοντέλο. Αφού το γέμισε, πάτησε την άμμο προσεκτικά και την ίσιωσε από πάνω με το σανίδι.



Πέμπτη 5 Απριλίου 2012

18.Xύτευση σε άμμο με διπλό καλούπι -προετοιμασία


  


Ο ταξιδευτής βρίσκεται στους πρόποδες του όρους  Ζά, σε ένα εργαστήρι, για να παρακολουθήσει  τη χύτευση σε άμμο ενός πέλεκυ. Ο τεχνίτης ετοίμαζε  τα υλικά του και οι βοηθοί του δούλευαν το καμίνι και τη φωτιά. Μάζευαν ξύλα, τα κομμάτιαζαν και τα τοποθετούσαν δίπλα στο καμίνι. Αυτός, λίγο πιο πέρα, ξεχώριζε τα ξύλινα πλαίσια που θα χρησιμοποιούσε για να βάλει μέσα τους την νωπή άμμο. Από όλες τις  ξύλινες και κεραμικές μήτρες -πρωτότυπα που είχε, διάλεξε την πιό κατάλληλη για τον πέλεκυ που ήθελε να φτιάξει.
  Στο κέντρο του θα είχε μία τρύπα-υποδοχή για στειλεό- με ελαφρά κωνικό σχήμα  Για  το λόγο αυτό είχε ετοιμάσει τον πυρήνα που θα την κράταγε  ανοιχτή. Ήταν φτιαγμένος από ψημένο χώμα ανακατεμένο με άμμο ώστε να αντέξει το λιωμένο χαλκό που θα έπεφτε πάνω του κατά τη χύτευση.